عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
عنصر روانی به دلیل تداعی اراده آزاد و قصد مرتکب در نقض آگاهانه ارزشها و هنجارهای کیفری اجتماعی، مسؤولیت جزایی را نسبت به مجرم فایدهمند بودن مجازات را برای اجتماع به ارمغان میآورد. این عنصر نه تنها در حقوق عرفی، بلکه فقه جزایی اسلام نیز با عناوینی همچون رضا و قصد در مبحث شروط عامۀ تکلیف مورد توجه قرار گرفته است. امروزه قوانین کیفری دنیا بر ضرورت وجود دو رکن اراده و قصد در تحقق جرم تأکید صریح و روشن دارند. اصل لزوم عنصر روانی سبب شده تا هر علتی که به نوعی آن را متأثر نموده، مانع از تحقق جرم یا مسؤولیت کیفری میگردد؛ زیرا عدم وجود یا تحقق صوری و غیر واقعی این رکن، امکان اسناد معنوی جرم و در نتیجه مجازات مرتکب را منتفی خواهد ساخت. 2- 3- 1- ماهیت علل رافع مسؤولیت کیفری التزام به تقبل آثار عواقب افعال مجرمانه یا تحمل مجازاتی است که سزای مسئولیت کیفری افعال سرزنش آمیز بزهکار به شمار میآید؛ لکن به صرف ارتکاب جرم نمیتوان بار مسئولیت را یکباره بر دوش مقصر گذاشت، بلکه پیش از آن باید بتوان او را سزاوار تحمل این بار سنگین دانسته، تقصیری را که مرتکب شده است، نخست به حساب او گذاشت و سپس او را مؤاخذه کرد. توانایی پذیرفتن بار تقصیر را در اصطلاح حقوقدانان «قابلیت انتساب» مینامند و آن را به برخورداری فاعل از قدرت ادراک و اختیار تعریف کردهاند. بنابراین اگر مجرم مدرِک یا مختار نباشد مسئول اعمال خود نیست(اردبیلی، محمدعلی. 1377. 2- 74). برای اینکه مسئولیت جزایی به معنای اخص کلمه وجود داشته باشد باید مجرم مرتکب تقصیری شده (مجرمیت) و این تقصیر قابل اسناد [قابلیت اسناد] به او باشد (استفانی، و دیگران. 1377. 1- 484). عوامل رافع مسئولیت عبارتند از: شرایط و خصوصیاتی در شخص فاعل جرم که مانع از قابلیت انتساب رفتار مجرمانه به وی شده، به عدم مسئولیت و مجازات او منجر می شود. به اعتقاد حقوقدانان در عوامل رافع مسئولیت جزایی، رفتار مجرمانه همچنان وصف مجرمانه خود را حفظ میکند، اما به دلیل عدم امکان اسناد جرم به اراده خود آگاه مجرم، او را نمیتوان مسئول شناخت و از مجازات او انتظار اصلاح یا اجرای؛ عدالت را برآورده کرد (نوربها، رضا. 1387. 136 ). عوامل رافع مسئولیت کیفری را شامل کودکی، جنون، اجبار، اشتباه، مستی، خواب و بیهوشی دانستهاند(نوربها، رضا. 1387. 235). در چنین شرایطی به دلیل رشد نیافتگی جسمی یا روانی یا حدوث عارضهای گذرا، فاعل جرم فاقد ادراک یا اختیار یا هر دو است و از این رو، رفتار ارتکابی قابل انتساب به وی نیست.
نکته مهم : هنگام انتقال متون از فایل ورد به داخل سایت بعضی از فرمول ها و اشکال (تصاویر) درج نمی شود یا به هم ریخته می شود یا به صورت کد نشان داده می شود ولی در سایت اصلی می توانید فایل اصلی را با فرمت ورد به صورت کاملا خوانا خریداری کنید: سایت مرجع پایان نامه ها (خرید و دانلود با امکان دانلود رایگان نمونه ها) : jahandoc.com هم چنان که قبلاً گفتیم، بعضی از نویسندگان معتقدند در عوامل رافع مسئولیت کیفری، جرم با تمام عناصر تشکیل دهنده آن به طور کامل واقع میشود، ولی به علت فقدان ادراک یا اختیار یا هر دو، مسئولیت کیفری تحقق نمییابد، در عوامل رافع مسئولیت، در واقع، عنصر معنوی جرم بعضی دیگر معتقدند که محقق نشده و بدین ترتیب اصولاً جرمی تحقق نیافته است. بعضی دیگر از نویسندگان، میان عوامل مختلف رافع مسئولیت جزایی تفکیک قائل شده و بعضیها فقط اراده مرتکب را زایل می کنند(اجبار، اشتباه) که چیزی را که انجام » : نوشتهاند میدهد خوب میفهمد. برعکس، در یکی از آنها مرتکب جرم نتوانسته است بخواهد، چه فرض این است که اختلال روانی وی مانع تشخیص خوب از بد است. در این حالت اخیر، شخص به حداقل قابلیت اسناد نمیرسد، در حالی که در موقعیتهای دیگر، تنها اراده در حد مقتضیات قانونی نیست و در نتیجه عنصر معنوی جرم وجود ندارد(استفانی، و دیگران. 1377. 1- 515). به نظر میرسد که در این باره نمیتوان به نحو مطلق سخن گفت بعضی از عوامل رافع مسئولیت کیفری، مانع تکوین عنصر روانی یا معنوی جرم میشوند و بعضی دیگر با تأثیرگذاری نسبی برعنصر روانی، جرم را از عمد به غیر عمد تبدیل کرده، باعث تخفیف مسئولیت میشوند.
